Thema Toewijding, maart 2020
Tijdens het Socratisch café op 20 maart gaan we door een socratisch gesprek het thema Toewijding onderzoeken. In een socratisch gesprek ondernemen de gespreksdeelnemers een gezamenlijk onderzoek naar de *essentie* van het thema. Wat zou dat voor toewijding zijn? Het heeft iets ‘heiligs’ over zich, misschien omdat ‘wijding’ doet denken aan ‘gewijd zijn’; iets wordt heilig gemaakt, je geeft je over aan iets wat hogers dan jijzelf. Wanneer je bijvoorbeeld een dier ‘ontwijdt’, dan verwijder je de ‘heiligheid’ van het dier, je maakt er een product, iets eetbaars van. Een ‘inwijding’ is deelgenoot worden van een mysterie. Wat is dan toewijding?
Nu is de essentie van iets niet hetzelfde als een (omvattende) definitie of omschrijving; het streven is niet om volledig te zijn maar om iets van de eigen geraakt- of betrokkenheid met betrekking tot het thema boven tafel te krijgen. Wat gaat je daadwerkelijk aan het hart betreffende het thema? Wanneer, op welk manier, staat er voor jou met betrekking tot het thema daadwerkelijk iets op het spel? (hoe) ben je het thema toegewijd? Daar zijn we naar op zoek. Niet omdat we geïnteresseerd zijn in de verklaringen daarachter (psychologiseren: waarom, hoe komt dat zo, …) of omdat we er oplossingen voor moeten zoeken maar omdat in die persoonlijke geraaktheid iets duidelijk wordt over het thema. Een socratisch gesprek is, naast onderzoek naar het het thema, grotendeels zelfonderzoek.
Het is net zoals Michelangelo (1475-1564) zei: ‘Ik zag een engel in het marmer en houwde tot ik hem bevrijdde’. Anders gezegd: elke blok steen houdt een beeld verborgen en het is de taak van de beeldhouwer om het te ontdekken. Wij voeren een gezamenlijk onderzoeksgesprek om het ‘beeld’ uit de ervaringen naar voren te laten komen. Daartoe ‘houwen’ we weg wat er niet toe doet totdat we overhouden wat er wel toe doet.
Dus om bij die essentie te komen beginnen we eerst het thema lichtjes te onderzoeken door associaties en ook meningen e.d. met elkaar te delen. Het gaat er in eerste instantie niet om het met elkaar eens te worden maar om een rijkdom aan ideeën en redeneringen te genereren. Waar doet toewijding je allemaal aan denken; wat hoort erbij en ook wat niet.
Vervolgens krijgen we de stap dat we voorbeelden uit eigen ervaring met daaraan gekoppeld een vraag formuleren. Het gesprek dat de gespreksdeelnemers met elkaar voeren is afhankelijk van de onderzoeksvraag die uiteindelijk gekozen wordt; de vraag bepaalt het onderzoeksproces en in zekere zin het antwoord. Een vraag beperkt het onderzoeksdomein maar zorgt vooral voor de noodzakelijke focus. Door het beperken breng je een offer om op die manier meer over thema te weten te komen. Niet alles is mogelijk te onderzoeken. Onze tijd samen is eindig en we willen graag meer begrip over het thema. En ja, dat vraagt enige toewijding aan het onderzoek en het proces wat er bij hoort…
NB. Vaak hebben we met betrekking tot de socratische methode over de ‘vroedvrouwkunde’ – een kind helpen baren, via de moeder van Socrates maar de vader van Socrates, Sophroniscus, was een toegewijd beeldhouwer.